Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Czytanie z prezydencką parą

Prezydent RP napisał list, w którym zaprasza wszystkich do przyłączenia się do akcji, w ramach której:

"Wspólnie czytamy dzieła tworzące kanon polskiej literatury". "Jednym z nich jest 'Nad Niemnem' Elizy Orzeszkowej. To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu" - ocenił Duda.

Powieść porusza tematykę powstania styczniowego. W 2023 roku obchodzone jest 160-lecie tego wydarzenia.

"Chciałbym, aby tegoroczna lektura pogłębiła też namysł nad tym, w jaki sposób współcześnie odczytujemy naszą historię i jak o niej pamiętamy" - uznał prezydent.

Lektura obowiązkowa

"Nad Niemnem" pokazuje realia polskiego społeczeństwa w drugiej połowie XIX wieku, gdy Polska była pod zaborami. Jest powieścią społeczno-obyczajową, a jej głównymi bohaterami są członkowie rodzin Bohatyrowiczów oraz Korczyńskich. Od lat powieść Elizy Orzeszkowej znajduje się na liście lektur szkolnych.

Dlaczego wybrano "Nad Niemnem"? Andrzej Duda nawiązuje do polityki Rosji

Głowa państwa chciałaby też, aby:

"zwłaszcza dzisiaj, w obliczu agresywnego rosyjskiego imperializmu, odwołując się do powstańczego czynu, powieść Orzeszkowej jeszcze bardziej umocniła przekonanie o podstawowym prawie każdego narodu do własnej wolności i suwerenności".

Za pośrednictwem radiowęzła

Osadzeni w Oddziale Zewnętrznym w Bydgoszczy-Fordonie mogli wysłuchać listu Prezydenta i fragmentu powieści. Oczywiście książka jest dostępna w więziennej bibliotece.

– To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu. (…) Spotkajmy się z rodzinami Bohatyrowiczów, Korczyńskich i innymi postaciami, wysłuchajmy ich rozmów o Polsce, ale też tych codziennych pogawędek „przy polskim stole”. Odkryjmy na nowo atmosferę tego dzieła, bogatą nadniemeńską przyrodę, wspaniałe pejzaże i krajobrazy. Przypomnijmy wreszcie ważne dziedzictwo Powstania Styczniowego, które powraca we wspomnieniach bohaterów i legendzie jako symbol i fundament narodowej pamięci i którego znaczenie jest istotne także dla innych narodów naszego regionu – podkreślił w liście Prezydent RP Andrzej Duda.

Nad Niemnem to najbardziej znana powieść Elizy Orzeszkowej. Powstawała w latach 1886–1887, a w formie książka ukazała się w 1888 roku. Ze względu na barwne opisy, wyrazistych bohaterów i odwołania historyczne dzieło porównywano do Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza. Żadna inna książka pisarki nie została tak entuzjastycznie przyjęta przez recenzentów. Chwalono m.in. sprawne połączenie dydaktyzmu z walorami artystycznymi i przemyślaną kompozycję całości. Nad Niemnem cieszyło się popularnością i uznaniem kolejnych pokoleń czytelników. W Drugiej Rzeczypospolitej powieścią zainteresowało się kino. Ekranizację książki ukończono w 1939 roku, ale obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Kolejny film nakręcono w połowie lat 80. XX wieku. Nad Niemnem to jeden najważniejszych utworów literatury polskiej podejmujący tematykę Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzone jest w 2023 roku.

Historia „Narodowego Czytania”

Pierwszą lekturą wybraną przez organizatorów akcji Narodowe Czytanie był w 2012 roku „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. Rok później odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, w roku 2014 przyszedł z kolei czas na „Trylogię” Henryka Sienkiewicza. Rok 2015 należał do Bolesława Prusa i „Lalki”, a kolejny znów do Henryka Sienkiewicza – tym razem czytano „Quo vadis”. Następnie przyszedł czas na „Wesele” Wyspiańskiego, a w roku 2018, jako że Polska obchodziła setną rocznicę odzyskania niepodległości, wybrano „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego. Dodatkowo przez cały rok czytano „Antologię Niepodległości”, czyli specjalnie przygotowany zbiór powstałych na przestrzeni wieków utworów „zaliczanych do kanonu polskiej literatury patriotycznej”. W 2019 roku w ramach Narodowego Czytania jako lekturę wybrano „Nowele polskie” autorstwa Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej, Brunona Schulza, Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego. Wyboru utworów dokonała para prezydencka ze stu propozycji przesłanych do Kancelarii Prezydenta. W 2020 roku przyszedł czas na „Balladynę” Słowackiego, w roku 2021 – na „Moralność Pani Dulskiej” Zapolskiej, a rok temu odbyło się Narodowe Czytanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza.

Tekst/ zdjęcia: kpt. Marek Mikielewicz