Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Czy więzienie może być przyjazne rodzinom z dziećmi? Z definicji nie jest ono przeznaczone dla dzieci, jednak można wprowadzić takie zmiany, które uczyniłyby je bardziej przyjaznym dla najmłodszych w kontekście ich odwiedzin u osób bliskich. Przykład Aresztu Śledczego w Krakowie pokazuje, iż takie zmiany są możliwe do wprowadzenie oraz, że odpowiedź na tak postawione pytanie może być twierdząca. Dowodem tego niech będzie fakt, iż w bieżącym roku Areszt po raz 3 z kolei uzyskał certyfikat „Miejsca Przyjaznego Rodzinom z Dziećmi” oraz, co za tym idzie został uhonorowany okolicznościową statuetką jako „Miejsce wyjątkowo przyjazne rodzinom z dziećmi”.

Plebiscyt na „Miejsce Przyjazne Rodzinom z Dziećmi” organizowany jest przez Urząd Miasta Krakowa w ramach kampanii „Kraków stawia na rodzinę”, objętej honorowym patronatem prezydenta Krakowa. Inicjatywa ta ma promować rozwiązania, które odpowiadają na potrzeby rodzin z dziećmi w różnym wieku, w tym tworzenie przyjaznych wnętrz dostosowanych do potrzeb tychże osób. W zamyśle organizatorów na on być również docenieniem tych firm i instytucji, które aktywnie podejmują działania na rzecz tworzenia udogodnień dla rodzin. Konkurs odbywa się w 5 kategoriach:

• hotele, gastronomia i rozrywka,
• firmy produkcyjne, obiekty handlowo-usługowe i mieszkalne,
• kultura, sport i rekreacja,
• urzędy i edukacja,
• zdrowie.

W dotychczasowych edycjach plebiscytu corocznie do udziału zgłaszanych było ponad 65 firm i podmiotów. Od początku jego trwania wyłoniono ponad 200 laureatów. Od 2021 r. w ramach plebiscytu przyznawany jest również tytuł „Miejsce Wyjątkowo Przyjazne Rodzinom z Dziećmi” dla laureatów, którzy po raz trzeci z kolei zostali wyróżnieni certyfikatem. Uroczysta gala VI edycji plebiscytu „Miejsce Przyjazne Rodzinom z Dziećmi” odbyła się 22 października 2024 r. w Muzeum Krakowa – Rynek Podziemny.

Areszt Śledczy w Krakowie jest miejscem, gdzie przebywają zarówno osoby tymczasowo aresztowane jak i osoby skazane prawomocnymi wyrokami. Wiele z tych osób to rodzice. Umieszczenie jednego z nich w zakładzie karnym czy areszcie śledczym wiąże się na ogół z traumą dla dziecka oraz może powodować jego stygmatyzację czy wykluczenie. Podtrzymywanie pozytywnych relacji, więzi pomiędzy rodzicem osadzonym w jednostce penitencjarnej a jego dzieckiem jest jednym z najważniejszych elementów resocjalizacji. Więc jeśli więzienie jest jedynym miejscem, w którym dziecko może spotkać się z rodzicem to należało tą przestrzeń przygotować tak, żeby odwiedziny nie wiązały się ze wstydem i upokorzeniem, a wręcz zapewniała ona możliwość konstruktywnego i kreatywnego spędzenia czasu wyznaczonego na widzenie. To jak wygląda sala widzeń, jak wyglądają korytarze do niej prowadzące czy poczekalnia, gdzie trzeba się zgłosić przed widzeniem i jakie wrażenia zostają u dzieci po wizycie może mieć wpływ na ich psychikę.

Biorąc powyższe pod uwagę w Areszcie przykładana jest duża uwaga, by już od pierwszego kontaktu dziecko odwiedzające swojego rodzica miało zapewniony odpowiedni komfort oraz możliwość zajęcia się aktywnością, która odciągnie jego uwagę od miejsca, w którym się znajduje. W tym celu w biurze przepustek zorganizowano kącik dla dzieci wyposażony w dostosowane do wieku naszych małych odwiedzających stolik i krzesełka oraz wyposażony w kredki, kolorowanki oraz odpowiednie do dzieci w różnym wieku książki. Ponadto utworzono tam miejsce na galerię rysunków stworzonych przez dzieci. W 2 salach widzeń, którymi dysponuje Areszt utworzone są kąciki zabaw, które są wyposażone nie tylko w liczne zabawki, ale także książki, kredki kolorowanki, klocki. Ściany tych kącików wymalowano w motywy z bajek w ciepłych przyjemnych kolorach. Przestrzeń dedykowana dzieciom jest nie tylko przytulna, ale również ułatwia aktywne spędzanie czasu z dzieckiem podczas widzenia.

Udogodnienia dotyczą nie tylko samych dzieci, ale również rodziców tych najmłodszych z odwiedzających. Biuro przepustek wyposażone jest w przewijak dla dzieci, a przed salami widzeń zorganizowano pomieszczenie wyposażone w przewijak, krzesełko do karmienia oraz podgrzewacz do pokarmu.

Przyjazność miejsca to nie tylko same sale widzeń, czy kąciki zabaw, ale także szereg oddziaływań mających na celu integrację rodzin. W jednostce realizowane są programy integracji rodzin, dzięki wsparciu Małopolskiego Stowarzyszenia Probacja wdrożona jest także praca z rodzinami poprzez warsztaty dla osadzonych rodziców. Organizowane są również warsztaty połączone z dodatkowymi widzeniami dla rodziców z dziećmi i zorganizowaną zabawą. Co roku wspólnie ze Stowarzyszeniem przygotowywane są także przez osadzonych spektakle teatralne, na który przychodzą ich dzieci.

Całość tych działań, które jednostka podejmuje od lat zostały docenione przyznaniem wyróżnienia i zaszczytnego tytułu „Miejsca Wyjątkowo Przyjaznego Rodzinom z Dziećmi”.

tekst: mjr A. Żegleń, mjr Paweł Twaróg

zdjęcia: kpt. Olga Mazur