Mediacja zamiast wyroku? Edukacja prawna w Areszcie Śledczym w Sosnowcu
Prelekcję, która odbyła się 11.06.2025 r. przeprowadziła koordynator ds. mediacji Sądu Okręgowego w Sosnowcu sędzia Justyna Kowalska, na co dzień orzekająca w sprawach karnych oraz adwokat Marta Imiołczyk-Porębska, wpisana na listę stałych mediatorów, prowadzoną przez Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach, Prezesa Sądu Okręgowego w Rybniku, Prezesa Sądu Okręgowego w Gliwicach oraz Prezesa Sądu Okręgowego w Sosnowcu.
Celem wydarzenia, za którego koordynację odpowiadał dział penitencjarny sosnowieckiego aresztu, było przybliżenie idei mediacji — metody rozwiązywania sporów, która w polskim prawie znajduje coraz szersze zastosowanie, zwłaszcza tam, gdzie strony chcą uniknąć długotrwałego procesu i szukają polubownego porozumienia.
Prelegenci wyjaśnili, że mediacja może być wykorzystywana zarówno w sprawach cywilnych — takich jak podziały majątku, alimenty, odszkodowania — jak i w postępowaniach karnych, gdzie daje szansę na bezpośrednią rozmowę pomiędzy sprawcą przestępstwa a pokrzywdzonym. W przypadku powodzenia mediacji sąd często może złagodzić wymiar kary lub wziąć zawarte porozumienie pod uwagę przy wydawaniu wyroku.
W czasie prezentacji zwrócono uwagę na praktyczne aspekty tej procedury: poufność i dobrowolność, omówiono również kwestie związane z kosztami postępowania mediacyjnego. Podkreślono również, że dla osób odbywających karę lub oczekujących na wyrok to często realna szansa na naprawienie wyrządzonej szkody i skrócenie czasu postępowania sądowego.
Na wartościowym spotkaniu skorzystali także wychowawcy i psychologowie aresztu śledczego, którzy zyskali nową perspektywę w pracy resocjalizacyjnej. Poznanie zasad i możliwości mediacji pozwoli im lepiej wspierać osadzonych w rozwiązywaniu konfliktów, zarówno tych sprzed osadzenia, jak i pojawiających się w warunkach więziennych. Wiedza ta może zostać wykorzystana w indywidualnych programach oddziaływania oraz w działaniach, mających na celu kształtowanie umiejętności społecznych i promowanie postaw prospołecznych wśród skazanych.
Spotkanie z osobami zawodowo zajmującymi się mediacją wpisuje się w szerszy program działań resocjalizacyjnych realizowanych na terenie Aresztu Śledczego w Sosnowcu. Jego celem jest nie tylko edukacja prawna skazanych, ale i kształtowanie u nich postaw odpowiedzialności oraz gotowości do rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny — także po opuszczeniu zakładu karnego.
Tekst: kpt. G. Kantor