Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Umowę podpisali: Dyrektor Aresztu Śledczego w Warszawie-Grochowie – mjr Łukasz Pieńkos oraz właściciel firmy F.H.P PRODMAX – Robert Lichoń. Zatrudnianie osób pozbawionych wolności odbywa się w trybie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego i ustawy o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności. Na mocy podpisanej umowy odpłatne zatrudnienie znajdzie grupa skazanych w liczbie podyktowanej potrzebami Spółki. Nawiązanie współpracy z kontrahentem jest efektem programu "Praca dla więźniów" realizowanego przez Służbę Więzienną.

Służba Więzienna podejmuje szereg oddziaływań resocjalizacyjnych w stosunku do osadzonych. Najważniejszym środkiem oddziaływania na skazanych jest praca. Skazani pracują na rzecz jednostek, w których przebywają, a także kierowani są do pracy na rzecz podmiotów zewnętrznych. Służba Więzienna ściśle współpracuje z instytucjami, które w świetle obowiązujących przepisów mogą zatrudniać skazanych w formie nieodpłatnej. Więźniowie mają tym samym szansę na spłatę swoistego rodzaju długu społeczeństwu za popełnione przestępstwa. Aktywnie uczestniczą przy pracach na cele społeczne np. w urzędach gmin, urzędach miejskich, placówkach oświatowych, podmiotach leczniczych, fundacjach, stowarzyszeniach. W przypadku posiadania zobowiązań finansowych, zwłaszcza z tytułu alimentacyjnego lub trudnej sytuacji rodzinnej, Służba Więzienna stwarza możliwość wykonywania pracy w formie odpłatnej. Kieruje do zatrudnienia u przedsiębiorców prywatnych, głównie w zakładach produkcyjnych i usługowych. Przedsiębiorcy, lokując tam swoją działalność gospodarczą, zapewniają pracę odpłatną, a tym samym spłatę posiadanych przez skazanych zadłużeń względem Skarbu Państwa.

Praca jako jedna z metod resocjalizacji

Praca skazanego jest jednym z najważniejszych środków resocjalizacji. Jej znaczenie w zakresie przygotowania do życia w społeczeństwie wynika z nauczania zawodu, kształtowania nawyku pracy i przybliżania do sposobu funkcjonowania w warunkach wolnościowych. Aspekt wychowawczy pracy wynika również z aktywizacji skazanych, wzbudzania ich zainteresowań, uczenia punktualności i odpowiedzialności. Do dodatkowych atutów tego środka penitencjarnego należy zaliczyć możliwość oderwania od przymusowej izolacji oraz wypełniania wolnego czasu.

Korzyści dla społeczeństwa

Praca skazanych redukuje koszty jego utrzymania, stanowi pewną formę zadośćuczynienia pokrzywdzonym, oraz stanowi wsparcie dla ich rodzin. Ponadto powoduje zmniejszanie kwot zadłużeń a także wzmacnia poczucie sprawczości. Rozszerzanie zakresu umiejętności osadzonych, budowanie nawyku pracy, ukazywanie korzyści płynących ze stałego, systematycznego zatrudnienia i pełnienia roli pracownika wpływa na zwiększenie szansy podjęcia zatrudnienia w warunkach wolnościowych, tym samym wpływając na  optymalizację procesu powrotu do społeczeństwa po odbyciu zasądzonej kary pozbawienia wolności.

Korzyści dla przedsiębiorców

Ustawodwaca przewidział wiele korzyści dla pracodawców planujących zatrudnić osoby pozbawione wolności. Wśród najważnieszych można wyróznić: pracodawca zwolniony jest z obowiązku stosowania przepisów prawa pracy (z wyjątkiem przepisów dotyczących czasu pracy oraz BHP); pracodawca jest zwolniony z obowiązku odprowadzania składki zdrowotnej za zatrudnienie osoby pozbawionej wolności; osobie pozbawionej wolności zatrudnionej w pełnym wymiarze godzin przysługuje wynagrodzenie zapewniające osiągnięcie, co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym wynagrodzenie naliczane jest proporcjonalnie do faktycznie przepracowanych godzin; brak jest potrzeby zawierania indywidualnych umów o zatrudnieniu osób pozbawionych wolności (zatrudniony skazany nie staje się pracownikiem zatrudniającego w rozumieniu prawa pracy); zatrudniający ma prawo wnioskowania o zmianę miejsca i rodzaju pracy lub o wycofanie osoby pozbawionej wolności z zatrudnienia bez zachowania formy i terminów przewidzianych w prawie pracy; korzystanie z darmowej ochrony obiektów produkcyjnych zlokalizowanych na terenach ścisłych jednostek organizacyjnych Służby Więziennej; osoby pozbawione wolności nie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym; możliwość uzyskania dofinansowania działań prowadzących do tworzenia nowych miejsc pracy dla skazanych oraz ochronę istniejących ze środków Fundusz Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy.

Korzyści dla skazanych

Osadzeni dzięki pracy budują poczucie własnej wartości, bezpieczeństwa i odpowiedzialności za własne życie, spłacają zobowiązania finansowe oraz wspierają swoje rodziny.  Zgodnie z art. 67 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, poczucia odpowiedzialności i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. W tym celu prowadzi się zindywidualizowane oddziaływania wobec skazanych w ramach określonych w ustawie systemów wykonywania kary, w różnych rodzajach i typach zakładów karnych. Jednym z tych oddziaływań jest praca, zwłaszcza sprzyjającą zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Również art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej wskazuje, że prowadzenie oddziaływań penitencjarnych i resocjalizacyjnych wobec osób skazanych na karę pozbawienia wolności, m.in. przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, należy do podstawowych zadań Służby Więziennej. Przy kierowaniu skazanych do zatrudnienia uwzględnia się zasady określone w art. 122 k.k.w. tj. w miarę możliwości zawód, wykształcenie, zainteresowania i potrzeby osobiste skazanego. Pracę zapewnia się przede wszystkim skazanym zobowiązanym do świadczeń alimentacyjnych, a także mającym szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą lub rodzinną.

Przepisy regulujące zatrudnienie skazanych

1) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 523, z późn. zm.);

2) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320);

2) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad zatrudniania skazanych ( tj.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1887, z późn. zm.);

3) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. poz. 2231);

4) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2016 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz. U. poz. 1804),

Tekst i zdjęcia: ppor. Ewa Smolińska