O hazardzie w więzieniu
Zaburzenia uprawiania hazardu to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się uzależnieniem od konkretnej czynności. Ponieważ osadzeni są w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia różnych zaburzeń, w tym uzależnieniem od hazardu, dwa lata temu w ramach współpracy między Małopolskim Towarzystwem „Powrót z U” a Centralnym Zarządem Służby Więziennej powstał program „Los – Przypadek czy Mój Wybór”. Szkolenie z tego jak go prowadzić przeszli wychowawcy i psychologowie z jednostek penitencjarnych w całej Polsce.
Głównym celem programu jest uwrażliwienie osadzonych i wzbudzenie w nich refleksji na temat problemu, jakim jest uzależnienie od hazardu. Cykl zajęć rozpoczyna zawsze rozmowa na temat losu – rozumianego jako ludzkie życie i losu na loterii. Rolą prowadzących jest pokazać osadzonym, że nawet jeśli w życiu zdarzają się sytuacje, na które nie mają wpływu, zawsze mogą zdecydować, jak się zachowają. Mogą świadomie wybierać i być twórcami swojego losu. Zajęcia i ćwiczenia ułożone są tak, żeby ćwiczyć skuteczność i sprawstwo. Kluczowe jest też rozwijanie umiejętności: wyznaczania celów długoterminowych, podejmowania decyzji, radzenia sobie ze stresem, korzystania ze swoich zasobów, zalet, wartości oraz świadomość własnych słabości i ograniczeń.
Nie bez znaczenia jest też umiejętność radzenia sobie z presją otoczenia. Asertywność pozwala stawiać granice i jasno określać, co jest dla nas ważne. To z kolei przekłada się na poczucie własnej wartości i pewność siebie. Niestety wiele osób pozbawionych wolności jest nauczone przyjmować postawy agresywne lub uległe. Wiele z nich nie potrafi też przewidzieć konsekwencji własnych czynów. Dzięki programowi osadzeni zaczynają lepiej rozumieć samych siebie, zauważają co w nich dobre i wartościowe. Są wzmocnieni i pewniejsi siebie. Po dziewięciu spotkaniach potrafią wymienić najważniejsze dla siebie wartości i wiedzą, że to one nadają kierunek działaniom związanym z zaspokajaniem potrzeb.
Anna Krawczyńska
Grafika por. Justyna Sejdowska-Szrajber