Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Aby ułatwić społeczną readaptację skazanych, Służba Więzienna współdziała z licznymi stowarzyszeniami, fundacjami i organizacjami pozarządowymi, a także z organami administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz kuratorami sądowymi. W ub. roku na mocy porozumień zawartych z organizacjami pozarządowymi we współpracy z jednostkami penitencjarnymi zrealizowano też 277 programów resocjalizacyjnych.

Obecnie wykonywanie kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych, w szczególności związanych z pozbawieniem wolności, nie stanowi domeny jedynie instytucji wymiaru sprawiedliwości. Kodeks karny wykonawczy dopuszcza możliwość szerokiego uczestniczenia w ich wykonywaniu stowarzyszeniom, fundacjom, organizacjom oraz instytucjom, których celem jest realizacja zadań określonych w k.k.w., jak również kościołom i związkom wyznaniowym oraz osobom godnym zaufania (art. 38 §1 k.k.w.). Zatem z przepisów wyraźnie wynika, że już od chwili osadzenia osoba w jednostce penitencjarnej ma prawo do wsparcia ze strony zarówno osób, jak i instytucji zajmujących się profesjonalnym systemem pomocy.

Współczesna Służba Więzienna nie chce funkcjonować w oderwaniu od społeczeństwa. Osoby przebywające w izolacji penitencjarnej są jego częścią, a ograniczanie się do „zamykania” nie pomoże w ich uspołecznieniu. Izolacja, niezależnie od tego, jak długo trwa, jest wykluczeniem jednostki z życia społecznego. Dlatego mury więzienia nie powinny być przeszkodą dla administracji aresztów i zakładów karnych w nawiązaniu współpracy ze środowiskiem zewnętrznym. Ma ona służyć nowoczesnej resocjalizacji.

Człowiek w sytuacjach trudnych, kryzysowych często szuka kontaktu i wsparcia u swoich bliskich. Rodzina, przyjaciele, środowisko lokalne to niezmiernie ważne ogniwa, które dają mu poczucie bezpieczeństwa, przynależności i nadają życiu sens. Osoba przebywająca w izolacji więziennej ma ograniczony kontakt z bliskimi, maleje zatem poziom wsparcia. Dlatego przeciwdziałanie stygmatyzacji i wykluczeniu to obszar działania Służby Więziennej oraz fundacji i organizacji ściśle z nią współpracujących. Tylko zharmonizowane i wielopłaszczyznowe działanie tych wszystkich podmiotów może przynieść takie efekty, jak zmniejszenie powrotności do przestępstwa, łatwiejszą adaptację po wyjściu na wolność czy akceptację społeczną.

Różnorodność nawiązywanych relacji Służby Więziennej z organizacjami pozarządowymi, samorządami i kościołami wiąże się ze zwiększaniem skuteczności innowacyjnych oddziaływań resocjalizacyjnych. W proces readaptacji społecznej skazanych zaangażowane musi być całe społeczeństwo. Sukces zależy w dużej mierze od jego podejścia i pomocy jakiej udziela osobom opuszczającym zakłady karne. Od tego czy wyklucza, stygmatyzuje, czy raczej wspiera w przystosowaniu.

Zjawisko wykluczenia dotyka wielu aspektów życia osób karanych. Izolacja więzienna powoduje czasowe oderwanie do realiów codziennego życia, co bardziej sprzyja wycofaniu niż podejmowaniu aktywności. W obecnej praktyce, pomoc osobom opuszczającym zakłady karne po odbyciu kary jest świadczona w sposób niezależny przez wiele instytucji: jednostkę penitencjarną, w której przebywał ostatnio osadzony, kuratora sądowego, Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Urzędy Pracy oraz różne organizacje pozarządowe. Każda z tych instytucji, działając w oparciu o swoje ustawowe lub statutowe cele, dokonuje diagnozy potrzeb oraz świadczy pomoc według ogólnych standardów, stosowanych wobec innych grup wsparcia.

Oprócz wymienionych powyżej organizacji, Służba Więzienna współpracuje z wieloma innymi instytucjami, samorządami lokalnymi, fundacjami i stowarzyszeniami. Dzięki temu współdziałaniu wszyscy mamy szansę zminimalizować stygmatyzację i wykluczenie społeczne osadzonych oraz pomóc im w powrocie do społeczeństwa.

Kwestię uczestnictwa społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń, pomocy w społecznej readaptacji skazanych oraz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej regulują art. 38 – 43 Kodeksu karnego wykonawczego.

Zespół prasowy CZSW