Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Wzbudzanie woli naprawy

Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem jest wydarzeniem, którego celem jest zwrócenie szczególnej uwagi na potrzeby i prawa osób pokrzywdzonych przestępstwem, znalezienie profesjonalnego wsparcia oraz zasięgnięcie fachowej i bezpłatnej porady. Wśród społeczności więziennej często zdarzają się sytuacje, kiedy skazany krytycznie odnosi się do dotychczasowego życia. W pewnym momencie izolacji dochodzi do wzbudzenia w skazanym woli poprawy i pomocy tym, których się skrzywdziło. Jest to jeden z pośrednich celów odbywania kary pozbawienia wolności. Osadzeni czynią to na wiele różnych sposobów od m. in. "przeprosin" wysłanych w korespondencji do ofiar, poprzez zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spłacanych z zarobionych w warunkach izolacji pieniędzy, czy akcje charytatywne, aż do chęci niesienia pomocy także po opuszczeniu więziennych murów.

Przestępstwo, zbrodnia czy występek?

W polskim prawie karnym mianem przestępstwa określa się czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Dla uznania jakiegoś czynu za przestępstwo konieczne jest także zawinienie oraz wykazanie, że narusza on istotne wartości społeczne, co ważne w stopniu wyższym niż znikomy. Przestępstwo może być zbrodnią lub występkiem. Ich definicję precyzuje art. 7 Kodeksu Karnego.

Art. 7. [Kwalifikacja przestępstw. Zbrodnia i występek]
§ 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.
§ 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
§ 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

Międzynarodowy Dzień Ofiar Przestępstw

Choć przypada w jeden dzień w roku, obchodzony jest przez dłuższy okres. Od wielu lat towarzyszą mu obchody Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, który w tym roku odbywa się w dniach 20-26 lutego. Celem tych wydarzeń jest zwrócenie uwagi na potrzeby osób pokrzywdzonych oraz zapewnienie im realnej pomocy. W ramach obchodów w całym kraju udzielane są bezpłatne porady prawne i psychologiczne. W inicjatywę angażują się sądy, prokuratury, komendy policji, samorządy zawodowe prawnicze oraz organizacje pozarządowe, oferując wsparcie każdemu, kto zgłosi się po pomoc. Instytucje uczestniczące w akcji organizują punkty informacyjne, a szczegółowe informacje o ich lokalizacji i godzinach pracy są dostępne na ich stronach internetowych.

Pomoc i wsparcie dla osób pokrzywdzonych tylko przez tydzień?

Przez cały rok istnieje możliwość korzystania z różnych form wsparcia oferowanego m. in. przez placówki finansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości. W ramach Sieci Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem w całym kraju funkcjonują punkty, w których można otrzymać bezpłatną, profesjonalną pomoc prawną, psychologiczną oraz – w razie potrzeby – wsparcie materialne. To ponad 300 placówek na terenie Polski. Link z ich adresami znajduje się pod artykułem. Skorzystaj z wyszukiwarki i znajdź punkt znajdujący się najbliżej Twojego miejsca zamieszkania.

Beneficjenci

Kto może starać się o pomoc z Funduszu Sprawiedliwości? Jesteś pokrzywdzoną/pokrzywdzonym? Pomoc przysługuje każdej osobie pokrzywdzonej przestępstwem, a także jej najbliższym, np. członkom rodziny czy osobom znajdującym się pod jej opieką. Największą liczbę beneficjentów stanowią ofiary przemocy domowej. System przeciwdziałania temu zjawisku jest złożony i oprócz wspomnianych instytucji stanowią go także regulacje prawne czy swoiste ludzkie przekonania na temat przemocy. Każdy z nas w ciągu swojego życia choć raz znajdzie się w roli świadka przemocy, osoby, wobec której ktoś wykorzysta swoją przewagę, i osoby, która wykorzysta swoją przewagę wobec kogoś innego. Nie pozostawaj obojętny. Pomóż sobie i innym. Pierwszym krokiem może być na przykład skorzystanie z ogólnopolskiej, całodobowej linii wsparcia – tj. Niebieskiej Linii, gdzie anonimowo uzyskamy informacje o dostępnej pomocy, porady psychologiczne i prawne oraz możliwość umówienia się na spotkanie ze specjalistą w dowolnym miejscu w Polsce.

Mity, stereotypy, przekonania na temat przemocy

Nigdy nie jest za późno, aby zatrzymać destrukcyjny sposób działania i przeciwdziałać przemocy w swoim życiu. Poniżej kilka przykładowych mitów dotyczących zachowań przemocowych znajdujących się w bazie wiedzy Niebieskiej Linii:

Sprawy rodzinne powinny pozostawać prywatne; Przemoc występuje tylko w rodzinach patologicznych: „O przemocy możemy mówić tylko w przypadku alkoholików”, „Ale oni mają wyższe wykształcenie”, „Przecież to porządna rodzina – niemożliwe, żeby była tam przemoc”.

Przemoc domowa – to nic takiego: „A myślałaś, że małżeństwo jak wygląda?”, „Przecież nic takiego Ci się nie stało”, „W dzisiejszych czasach wszyscy są tacy przewrażliwieni, wszystko teraz to przemoc”. Osoba doznająca przemocy akceptuje przemoc: „Gdyby naprawdę cierpiała, odeszłaby”, „Może ona to lubi”, „Widziały gały, co brały”. Osoby stosujące przemoc są z natury agresywne: „On stosuje przemoc? Ale to taki uprzejmy, elegancki mężczyzna!”, „Często do nas przyjeżdżają, nigdy nie widziałam, żeby źle odnosiła się do dzieci”.

Każde ludzkie zachowanie jest naszym wyborem. Choć w osobach, które w przeszłości doznawały przemocy, często pozostają ślady przede wszystkim w postaci utartych sposobów funkcjonowania, nawyki te da się zmienić. Nie jest to praca łatwa, ale jeśli tylko dana osoba ma chęci oraz wsparcie, aby przełamać dany nawyk, zawsze jest to możliwe. Dlatego wszystkim pracującym nad powrotem osób pokrzywdzonych przestępstwem do równowagi oraz samym ofiarom tych przestępstw życzymy dobrych efektów tej pracy.

Źródła:
Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym

Niebieska Linia

Tekst: ppor. M. Stasińska

Grafika: por. J. Sejdowska-Szrajber