Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

68 lat temu

28 czerwca 1956 roku, o godz. 6:00 w poznańskim więzieniu pracę rozpoczęła służba ochronna z dowódcą zmiany st. przodownikiem Marianem Warczakiem. O godz. 7:00 do jednostki przybył naczelnik st. inspektor Marian Lewandowski, a o godz. 8:00 pracę rozpoczął personel administracyjny. W więzieniu służbę pełniło tego dnia 48 funkcjonariuszy i kilku pracowników cywilnych, a w celach przebywało 257 więźniów. Naczelnik, w związku z przekazaną mu prywatną informacją o nastrojach panujących w Poznaniu, zarządził ostre pogotowie i wysłał na miasto czterech wywiadowców, wydając jednocześnie załodze zakaz używania broni. Około godz. 9:30 do więzienia zbliżyła się pięciotysięczna demonstracja. Demonstranci domagali się uwolnienia delegacji robotniczej, która - według plotki jaka była rozpowszechniana w tłumie – została uwięziona po rozmowach z Ministrem Przemysłu Maszynowego. Tłum wtargnął na teren więzienia i rozbroił funkcjonariuszy, którzy tylko początkowo bronili się przy użyciu motopompy służącej do polewania wodą pod ciśnieniem. W wyniku tych wydarzeń z więzienia zbiegło 252 więźniów, spalony został magazyn odzieżowy, składowisko opału, utracono broń, amunicję i granaty, zniszczeniu uległ sprzęt przeciwpożarowy, wyposażenie gabinetów lekarskich, pomieszczenia kancelaryjne, dokumentacja, w tym akta osobowe więźniów. Zdobycie więzienia na Młyńskiej pokazało siłę społecznego buntu.

Poznańskich więzienników, którzy nie chcieli użyć broni palnej przeciwko nieuzbrojonemu tłumowi, w tym kierownika działu ochrony, spotkały ze strony władz represje, zarzucono im tchórzostwo, część funkcjonariuszy po postępowaniach dyscyplinarnych i karnych wydalono ze służby. Sam st. insp. Marian Lewandowski został zrehabilitowany i w sierpniu 1956 r. przywrócony do służby, którą pełnił do 1975 r.

Poznańskie obchody

W uroczystym złożeniu wiązanek pod tablicą upamiętniającą zdobycie przez powstańców poznańskiego więzienia, udział wzięli przedstawiciele wszystkich związków kombatanckich zrzeszających uczestników Powstania Poznańskiego Czerwca 1956 roku, władze Miasta Poznania, władze wojewódzkie, przedstawiciele NSZZ "Solidarność" z regionu wielkopolskiego, przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, nauki i kultury, służb mundurowych i publicznych, partii politycznych oraz harcerze ZHP i ZHR.

Służbę Więzienną reprezentowali płk Robert Jóźwiak - Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Poznaniu i ppłk Przemysław Banaszak - Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu.

zdjęcia: mjr Marcin Błaszczyk