Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

W czasie krótkiej ceremonii Burmistrz Hrubieszowa Pani Marta Majewska, Starosta hrubieszowski Pan Józef Kuropatwa oraz przedstawiciele lokalnych instytucji złożyli wieńce i oddali hołd wszystkim ofiarom stanu wojennego oraz osobom, które w trudnych czasach PRL walczyły o wolność i godność Polaków. Tablica pamiątkowa, przed którą złożono wieńce, jest symbolem pamięci o tych, którzy nie poddali się reżimowi i byli gotowi zapłacić najwyższą cenę za walkę o wolność. Jej obecność na terenie Zakładu Karnego przypomina, że Hrubieszów, jak wiele innych miejsc w Polsce, był świadkiem historii pełnej zarówno dramatów, jak i heroizmu

Stan wojenny został ogłoszony 13 grudnia 1981 roku przez Wojciecha Jaruzelskiego i Radę Państwa PRL. Był to czas głębokiego kryzysu społecznego, ograniczenia wolności obywatelskich oraz represji wobec działaczy opozycji. Tysiące osób zostało internowanych, a setki straciły życie. Dzisiejsze upamiętnienie to nie tylko hołd dla ofiar, ale także przypomnienie o potrzebie pielęgnowania wartości, które legły u podstaw ich walki – wolności, solidarności i godności człowieka.

Zakład Karny w Hrubieszowie odegrał istotną rolę w czasie stanu wojennego, będąc jednym z miejsc, gdzie internowano osoby uznawane przez władze PRL za zagrożenie dla systemu komunistycznego. Internowania rozpoczęły się już w pierwszych godzinach po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku, a do końca 1982 roku przez różne ośrodki internowania w Polsce przewinęło się około 10 tysięcy osób. W Hrubieszowie również umieszczano działaczy opozycji, głównie z regionu lubelskiego, ale także z innych części kraju. Warunki w zakładzie były trudne – przeludnienie, ograniczony dostęp do opieki medycznej i słabe wyżywienie. Internowani przebywali w celach, w których na co dzień trzymano więźniów kryminalnych.

W Hrubieszowie, jak w innych ośrodkach, internowani podejmowali różne formy oporu, w tym strajki głodowe czy pisanie listów protestacyjnych. Często wspierali się wzajemnie w walce o godne traktowanie, organizując nieoficjalne wykłady, modlitwy czy wspólne śpiewy patriotyczne. Zakład Karny w Hrubieszowie stał się jednym z miejsc-symboli represji stanu wojennego. Internowani byli przedstawicielami różnych grup społecznych – działaczami „Solidarności”, intelektualistami, a także zwykłymi obywatelami, którzy mieli odwagę sprzeciwić się reżimowi.

Hrubieszów, choć niewielki, w czasie stanu wojennego odegrał ważną rolę jako miejsce odosobnienia, wpisując się w mapę represji reżimu komunistycznego. Dziś pamięć o internowanych jest częścią lokalnej i ogólnopolskiej tożsamości historycznej.

"Jeżeli prawda jest dla nas taką wartością, dla której warto cierpieć, warto ponosić ryzyko, to wtedy przezwyciężamy lęk, który jest bezpośrednią przyczyną naszego zniewolenia” - ks. Jerzy Popiełuszko

Opracowanie: ppor. Damian Fedziuryna