Dla Pamięci i  ku przestrodze
Mówią świadkowie i eksperci, „mówią” też miejsca
W dniu 2 września 2019r., w ramach zajęć kulturalno – oświatowych grupa skazanych uczestniczyła w spotkaniu ze świadkami wydarzeń z września 1939r., ekspertami i regionalistami zajmującymi się wojenną historią Polski i Podkarpacia. Dzięki temu osadzeni mieli możliwość uzyskania kompleksowej wiedzy na temat przyczyn, przebiegu i skutków Kampanii Wrześniowej, ale też przyjrzenia się emocjom jakie towarzyszą do dziś osobom, którym pozostał w oczach i pamięci obraz dramatycznych skutków niemieckiej agresji. Już kolejnego dnia – 3 września 2019r., kilku osadzonych uczestniczyło w Upamiętnieniu polskich żołnierzy poległych w walce jaką już 10 września 1939r., stoczyli z Niemcami w podsanockich Bykowcach. Zmotywowani do własnej aktywności skazani przygotowali biogramy poległych, które odczytali w trakcie uroczystości, a także zapalili znicze pod pomnikiem upamiętniającym walkę żołnierzy 6 Pułku Strzelców Podhalańskich. Tego samego dnia osadzeni mieli też możliwość usłyszenia o innych, nie mniej tragicznych efektach zbrodniczych działań niemieckiego okupanta. Pod pomnikiem wzniesionym w hołdzie Ofiarom Zwangsarbeitslager Zaslaw skazani zapalili znicze i złożyli kamienie, na których wcześniej wypisali nazwy bieszczadzkich miejscowości, z których pochodzili zamordowani przez Niemców obywatele polscy pochodzenia żydowskiego.
Wspólne obchody, wspólna sprawa
W obu uroczystościach poza świadkami historii udział brali samorządowcy, nauczyciele i uczniowie, regionaliści, historycy, przedstawiciele duchowieństwa i organizacji pozarządowych, a do uczestników list skierowała Wojewoda Podkarpacki Pani Ewa Leniart. Taki, uzupełniony o funkcjonariuszy Służby Więziennej i osoby skazane, konglomerat osób i instytucji, to jasne wskazanie, że są sprawy o których warto mówić jednym głosem - dla zachowania pamięci i ku przestrodze.
Edukacja historyczna kształtuje postawy patriotyczne i obywatelskie
Szereg działań podejmowanych w zakresie edukacji historycznej przez kadrę penitencjarną i instytucje współpracujące, wpisało się na stałe do więziennego kalendarza. Część skazanych dopytuje wychowawców „kiedy będą zajęcia z historii”, a inni zachęceni przez uczestników wcześniejszych przedsięwzięć, zgłaszają swój akces i zaangażowanie. Taka pozytywna aktywizacja osadzonych to jedno z działań wspomagających kluczowe oddziaływania readaptacyjne – pracę, terapię i nauczanie. Nie bez znaczenia jest też jednak i to, że tego typu zajęcia to sposób na budowanie refleksyjności i empatii, a także realizację potrzeby afiliacji osadzonych do Wspólnoty obywatelskiej i narodowej, co w kontekście tego, że prędzej czy później opuszczą oni „więzienne mury” ma bardzo duże znaczenie.
Tekst: kpt. Grzegorz Oleniacz
Zdjęcia: st. szer. Marek Fejdasz