Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Zakład Karny w Łupkowie funkcjonuje nieprzerwanie od 1969 roku i w swej historii przechodził szereg, mniej lub bardziej zaawansowanych, remontów i modernizacji. Ostatnie jednak kilka lat to kompleksowa i wielowymiarowa przebudowa niamal wszystkich obiektów, znajdujacych się na terenie zarówno jednostki maciererzystej jak i Oddziału Zewnętrznego w Moszczańcu. W czasie tej modernizacji jednostka penitencjarna nie mogła być z uwagi na swój organizacyjny charakter "czasowo zamknięta", co ze względu na potrzebę zachowania ustawowych standardów bezpieczeństwa, determinowało rozłożenie prac remontowych na kilka etapów.

Jako ostatni w kolejności gruntownemu remontowi podlegał Pawilon B-2, w którym to ponad 35 lat temu kwaterowane były osoby internowane w związku z wprowadzeniem stanu wojennego. Niewiele osób wie, że w okresie od 20.03 do 23.12.1982 roku, Zakład Karny w Łupkowie pełnił funkcję "ośrodka odosobnienia dla osób internowanych", które wywodziły się ze środowiska ówczesnej opozycji antykomunistycznej, jednak dla pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej pełniących na co dzień obowiązki w łupkowskiej jednostce nadal jest to znaczący element historii ich miejsca pracy lub służby. Mając w pamięci ten historyczny aspekt, funkcjonariusze nadzorujacy pracę skazanych przy remoncie każdego z kilkudziesięcu pomieszczeń w ww. Pawilonie, nie spodziewali się jednak, że pod kilkoma warstwami wapna i farb zachowało się cokolwiek z tamtego okresu, a już w szczególności to tak charakterystyczne i rozpoznawalne niemal na całym świecie logo "Solidarność". Po zabezpieczeniu pomieszczenia, w którym dokonano tego odkrycia, nawiązano kontakt z Rzeszowskim Oddziałem IPN. Instytucja ta chętnie włączyła się w prace mające na celu odzyskanie tego swoistego artefaktu historycznego. Kilka dni temu działania zmierzające do profesjonalnego zabezpieczenia tego świadectwa historii najnowszej zostały sfinalizowane. Prace były żmudne, wymagały specjalistycznego przygotowania i wiedzy, a także znacznego nakładu pracy. Profesjonalne przygotowanie osób bezpośrednio realizujących zadanie, właściwy dobór środków i narzędzi, zapewniły końcowy sukces – nienaruszone logo najliczniejszego na świecie związku zawodowego w historii, namalowane przez jego członków w 1982 roku, na ścianie więziennej celi, do której wtrąciła ich komunistyczna władza, zostało w całości odzyskane, łącznie z podłożem, na którym zostało wykonane.

Opisane działania są przykładem skutecznego działania kilku, zdawałoby się bardzo odleglych z punktu widzenia swoich funkcji, instytucji: Instytutu Pamięci Narodowej, Politechniki Rzeszowskiej i Służby Więziennej. Instytucje te połączyło nietypowe i niecodzienne zadanie, jednak pozytywny efekt ich współpracy jest niepodważalny i stanowi przyczynek do przypomienia oraz rozszerzenia spektrum wiedzy o ważnym elemencie najnowszej historii Polski, jakim bez wątpienia był ruch Solidarnościowy.

Tekst: kpt. Grzegorz Oleniacz

Zdjęcia: st. szer. Marek Fejdasz