Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Nowe źródła poznawcze 

Niejednokrotnie daliśmy się poznać jako jednostka otwarta na współpracę ze środowiskami naukowymi a innowacyjny program resocjalizacji „Mentalizacja” realizowany w Zakładzie Karnym w Opolu Lubelskim jest efektem życzliwej relacji z działającej od 1922 r.  Akademią Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.

Wspólnymi silami, przy wykorzystaniu dostępnych środków komunikacji i zachowaniu pełnej dyscypliny sanitarnej, umożliwiamy bezpośrednie wsparcie osadzonych ze strony pracowników naukowych i studentów oddalonych od siebie fizycznym dystansem nieomal 200 km.   

Model programu

Realizacja przedsięwzięcia w Zakładzie Karnym w Opolu Lubelskim rozpoczęła się  8 lutego dzięki inicjatywie i determinacji dr Katarzyny Nawrockiej oraz  dr hab. Anny Zajenkowskiej z Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.

Teoretyczny model programu bazuje na badaniach wskazujących zdolność do  tzw. „mentalizacji”, jako istotnego czynnika związanego z obniżeniem wrogości oraz agresji. Osoby z rozwiniętą zdolnością mentalizacji zwracają większą uwagę na myśli i uczucia innych ludzi, trafniej rozumieją ich intencje, dzięki czemu przypisują innymi niższą wrogość. Autorzy opracowali metodę mającą na celu min. budowanie umiejętności do bycia w relacji, a jej skuteczność została potwierdzona empirycznie. Mentalizacja jest typowo ludzką wyobrażeniową aktywnością umysłową umożliwiającą spostrzeganie, uświadamianie sobie i interpretowanie własnych oraz cudzych stanów emocjonalnych oraz intencjonalności działań. Pełni fundamentalną rolę w codziennym życiu, bowiem umożliwia rozumienie zdarzeń społecznych i tworzenie więzi z innymi ludźmi. Zdolność ta poprawia komfort życia, może decydować o zdrowiu, a nawet fizycznym przetrwaniu, gdy człowiek będzie umiał adekwatnie rozpoznać stany psychiczne innego człowieka. Ponadto dzięki rozwiniętej mentalizacji odczuwanie gniewu może być mniej intensywne, a radzenie sobie z nim łatwiejsze, co szczególnie w warunkach pobytu w zakładzie karnym wydaje się szczególnie istotne– podkreśla Anna Zajenkowska.

Wspólne działania

Pomyślne uruchomienie działań nie miałoby żadnych szans na powodzenie, gdyby nie znakomita współpraca działów penitencjarnego, ochrony, informatyki, techniki i łączności.  

 A oto co Kpt. Tomasz Korczyński, st. psycholog działu penitencjarnego mówi na temat przedsięwzięcia, którego jest współrealizatorem: Niezmiernie ważne wydaje się zbadanie psychologicznych czynników, które z jednej strony są związane z wrogim postrzeganiem rzeczywistości, a z drugiej mogą redukować skłonność do wrogich atrybucji. Osadzeni to grupa szczególnie różniąca się od populacji ogólnej pod względem poziomu agresji, agresywnych uczuć i często wrogości w relacjach interpersonalnych. Wykazano, że więźniowie, w porównaniu do populacji ogólnej, charakteryzują się podwyższonym poziomem agresywnych uczuć i wrogim stylem interpersonalnym, przy jednoczesnym niskim poziomie ugodowości i myślenia o innych. Z uwagi na stan pandemii zarówno badania jak i zajęcia warsztatowe zostaną zrealizowane przy pomocy komunikatora internetowego oraz spotkań online.

Zwłaszcza w dobie nieustępującej pandemii opisane działania  stanowią nieocenioną wartość, zarówno dla osadzonych, jak i samych pracowników naukowych. Liczymy na obopólne korzyści z podętych działań. Być może w przyszłości inicjatywa okaże się możliwa do wykorzystania w innych jednostkach penitencjarnych, na co bardzo liczy zespół Anny Zajenkowskiej. To co jest jednym z kluczowych elementów powrotu do życia w społeczeństwie jest zdolność do bycia w relacji z innymi.

tekst.: kpt. Łukasz Pruchniak, kierownik działu penitencjarnego

zdjęcia: kpt. Łukasz Pruchniak, archiwum APS  im. Marii Grzegorzewskiej