Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Ludwika UZAR-KRYSIAK

Starszy strażnik Straży Więziennej na Pawiaku. Służbę podjęła w 1934 r. w Łęczycy, w dziale penitencjarno-wychowawczym. Szkołę Straży Więziennej ukończyła w 1936 r., jako prymus niższego kursu penitencjarno-wychowawczego. Tuż przed wybuchem wojny, z powodu ewakuacji łęczyckiego więzienia, została przeniesiona do Warszawy, gdzie przydzielono ją do części kobiecej więzienia (tzw. Serbia przy ul. Dzielnej). We wrześniu 1939 r. brała czynny udział w obronie Warszawy. W kilka miesięcy po ślubie (październik 1939 r.) jej mąż Stanisław Krysiak musi uciekać z Polski. Powodem było zagrożenie aresztowaniem ze względu na działalność konspiracyjną. Pracując dalej na Pawiaku, od grudnia 1939 r. włączyła się do pracy konspiracyjnej. Używała pseudonimów „Myszka” i „Lusia”. Pełniła niebezpieczną funkcję łączniczki, także w zorganizowanych później komórkach więziennych Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. Wynosiła z Pawiaka raporty o sytuacji w więzieniu i grypsy więźniów, a na Pawiak dostarczała paczki, listy i leki. Według Władysława Bartoszewskiego była pierwszym i głównym łącznikiem więzienia i podejmowała najbardziej ryzykowne zadania. Na przełomie lat 1941/1942 uzyskała zgodę władz kościelnych na przenoszenie komunikantów dla uwięzionych księży, by mogli w więzieniu udzielać sakramentów. Po śmierci w sierpniu 1942 roku jedynego, dwuletniego synka Janusza całkowicie poświęciła się pracy konspiracyjnej. Od grudnia 1942 r. została również łączniczką komórki więziennej Delegatury Rządu.

Zginęła w czasie Powstania Warszawskiego podczas bombardowania w gruzach domu przy placu Kazimierza Wielkiego na Woli. Po ekshumacji, na wniosek Delegata Rządu, została pochowana na Powązkach. Ppor. Ludwika Uzar–Krysiak rozkazem Dowódcy Armii Krajowej z 2 października 1944 r. została pośmiertnie odznaczona Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Źródło: sw.gov.pl

Opracowanie: sierż. Daniel Dąbrowski