Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

     Dzień 8 lutego to Święto Służby Więziennej. Nie jest to data przypadkowa. Nawiązuje do ogłoszenia w 1919 roku dekretu Naczelnika Państwa, marszałka Józefa Piłsudskiego, który stał się podstawą do funkcjonowania i kształtowania systemu penitencjarnego w niepodległej Polsce.

     Jednak historia więziennictwa zarówno na świecie, w Polsce, jak i w Tarnowie, sięga znacznie wcześniej.

Przywilejem króla Władysława Jagiełły w 1330 roku Tarnów otrzymał prawa miejskie. Akt lokacyjny uprawniał wójtów i ławników do karania. Rządziło wtedy ,,prawo miecza”. Pośród kar dominowały te, które zadawały ból fizyczny, aż do śmierci włącznie. Pod koniec XVI w. powstały sądy ławnicze, odbywające się w Ratuszu miasta. Właśnie tu ulokowane zostało pierwsze więzienie Tarnowa. W 1862 r. zostało ono przeniesione z ratusza do byłego klasztoru bernardyńskiego przy ulicy o tej samej nazwie. Z uwagi na zły stan techniczny budynku, a także znaczny wzrost przebywających w nim skazanych w 1913 roku rozpoczęto budowę gmachu dla Sądu w Tarnowie. Miał on obejmować trzy związane ze sobą budynki: dom administracyjny, więzienie oraz gmach sądu. Wybuch I Wojny Światowej przerwał prace budowlane, które zostały wznowione dopiero po zakończeniu działań wojennych. 29 listopada 1926 roku Dom więzienny został oddany do użytku. Był wówczas najnowocześniejszym tego rodzaju obiektem w Europie. Wybuch II Wojny Światowej to bardzo ważny, a zarazem dramatyczny okres w dziejach tarnowskiego więzienia. Obiekt został wykorzystywany jako przejściowy obóz dla jeńców polskich, a następnie jako więzienie Gestapo. W tym miejscu zostało zamordowanych około 2 tysiące osób. W dniu 13 czerwca 1940 roku stąd wyruszył pierwszy transport 728 więźniów do KL Auschwitz. Po zakończeniu II Wojny Światowej w tarnowskiej jednostce przebywali więźniowie polityczni, a do 1970 roku także kobiety. W 1978 roku wykonano ostatnią karę śmierci przez powieszenie.

     Zakład Karny w Tarnowie jest drugą pod względem pojemności jednostką okręgu krakowskiego. Jest więzieniem typu zamkniętego, przeznaczonym dla mężczyzn – skazanych dorosłych odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy. Mogą w niej przebywać także skazani młodociani (do ukończenia 21 roku życia) i recydywiści (wielokrotnie karani) zakwalifikowani do odbywania kary w zakładzie karnym typu zamkniętego, jak również tymczasowo aresztowani. W 2009 roku oddano do użytku budynki części półotwartej. Obecnie przeznaczona jest ona dla recydywistów penitencjarnych odbywających karę w warunkach zmniejszonego dozoru. Przebywają w niej skazani za lżejsze przestępstwa, odbywający krótkoterminowe kary, a także ci, którzy swoim zachowaniem i postawą w trakcie odbywania kary dają gwarancję właściwego funkcjonowania w warunkach zwiększonych uprawnień i samodyscypliny. Znaczna większość zakwaterowanych w nim więźniów pracuje na rzecz instytucji zewnętrznych na terenie Tarnowa i okolicznych gmin, realizując tym samym założenia rządowego programu „Praca dla więźniów”.

     Nad właściwym przebiegiem procesu resocjalizacji skazanych w tarnowskiej jednostce czuwa blisko 270 funkcjonariuszy i 16 pracowników cywilnych.

     Święto Służby Więziennej to okazja, by podziękować wszystkim funkcjonariuszom i pracownikom za codzienny trud oraz zaangażowanie i odpowiedzialność w wypełnianiu obowiązków służbowych, życząc, by ich wysiłek znalazł uznanie nie tylko w oczach przełożonych, ale także całego społeczeństwa.

Opracowanie: ppor. B. Bańdur