Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Ogólnopolski Konkurs Pisania Ikon już po raz dwunasty

Organizatorem wystawy byli: ppłk Marek Kudyk - Dyrektor Zakładu Karnego we Włodawie i ksiądz Jerzy Ignaciuk - kapelan prawosławny. Patronat nad konkursem objęli: Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie płk Marek Nicgorski oraz Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Abel, Prawosławny Arcybiskup Lubelski i Chełmski. Na wernisażu obecni byli m.in.: ppłk Filip Skubel – Dyrektor Biura Penitencjarnego Centralnego Zarządu Służby Więziennej, płk Marek Nicgorski – Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie, Pan Mariusz Zańko – Starosta Włodawski, przedstawiciele lokalnych służb mundurowych, urzędów i instytucji zaprzyjaźnionych oraz współpracujących z Zakładem Karnym we Włodawie a także dyrektorzy jednostek penitencjarnych i specjaliści OISW  w Lublinie. Stronę duchowną reprezentowali ks. dr. Andrzej Lewczak – Naczelny Kapelan Więziennictwa Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Centralnego Zarządu Służby Więziennej wraz z kapelanami pełniącymi na co dzień posługę w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz kapelani Zakładu Karnego we Włodawie.     

Z kart historii konkursu…

Pomysł Konkursu Pisania Ikon zrodził się w 2008 roku w Zakładzie Karnym we Włodawie. Idea powstała przy realizacji programu resocjalizacyjnego pt. „Sztuka to moje drugie życie”, którego pomysłodawczynią i autorką była mjr Iwona Odyniec. Początkowo Międzyokręgowy Konkurs Wschodniego Pogranicza Pisania Ikon obejmował jednostki penitencjarne położone na wschodzie Polski. W kolejnym roku konkurs wzbudził niezwykle duże zainteresowanie wśród osadzonych, co znalazło odzwierciedlenie w liczbie zgłoszonych prac - aż 22 ikony. W 2012 roku odbyła się ostatnia edycja konkursu o zasięgu międzyokręgowym. Z uwagi na duże zainteresowanie skazanych z całej Polski udziałem w konkursie, podjęto decyzję aby Konkurs Pisania Ikon odbywał się na skalę krajową. Tak też się stało i od 2013 roku konkurs nosi nazwę Ogólnopolski Konkurs Pisania Ikon. W tym roku konkurs został rozstrzygnięty po raz dwunasty na poziomie krajowym.

Technika pisania ikon

Ikona to obraz sakralny z kręgu kultury bizantyńskiej, przedstawiający postacie świętych z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne, charakterystyczny dla chrześcijańskich kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. Osoby, które piszą ikony wiedzą, że nie jest to łatwe. Najczęściej ikona powstawała na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym – były to drzewa święte dla wschodniego chrześcijaństwa. Na Rusi ikony powstawały na drewnie sosnowym, modrzewiowym, jodłowym lub lipowym. Drewno musiało być specjalnie przygotowane – poddawane działaniu pary wodnej, oczyszczone, studzone, nasycane dymem, odpowiednio zabezpieczane. Częstą praktyka było gotowanie drewna w oleju celem wzmocnienia. Następnie drewno poddawano wieloetapowym działaniom aby powstał ostateczny obraz. Drewno podlegało gruntowaniu, naklejaniu tkaniny ponownie kilkukrotnie gruntowanej, szkicowaniu konturów, złoceniu i pokryciu farbami. Dalej umieszczano także napisy w języku greckim lub staro - cerkiewno słowiańskim z imionami świętych lub objaśnieniami scen. Najświętsze Imiona Matki Bożej i Chrystusa umieszczano w postaci greckich skrótów. Zazwyczaj na końcu ikona podlegała lakierowaniu czyli werniksowaniu co miało chronić jej powierzchnię i nadać jasności. Każdy etap wymagał czasu, wyschnięcia, dokładności. 

Pisanie Ikon - twórcza resocjalizacja 

Głównym celem Konkursu Pisania Ikon, który uznać należy za stałą inicjatywę Zakładu Karnego we Włodawie jest zainteresowanie osadzonych wartościami duchowymi, estetycznymi i artystycznymi płynącymi z tradycji prawosławnej, jak również z dziedziny ikonografii oraz uwydatnienie roli kultury w życiu człowieka. Zajęcia artystyczne wpływają niezwykle pozytywnie na funkcjonowanie skazanych w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Twórcza resocjalizacja rozwija poczucie estetyki, pobudza aktywność artystyczną i uwrażliwia na piękno. Pisanie ikon daje osadzonym możliwość wypowiedzenia się, skłania do refleksji nad życiem świętych, postaci umieszczonych na tychże ikonach, a jednocześnie nad życiem własnym. Ten rodzaj twórczości daje skazanym możliwość duchowego wyciszenia się, spokoju oraz kontemplacji. To ważna forma resocjalizacji osadzonych.

Rozstrzygnięcie XII Ogólnopolskiego Konkursu Pisania Ikon 2024 r.

W wyznaczonym dla uczestników konkursu terminie do Zakładu Karnego we Włodawie wpłynęło 29 prac z całej Polski. Nadesłane prace – ikony oceniała komisja w składzie:

• ks. prot. mgr. Jerzy Ignaciuk, kapelan prawosławny Zakładu Karnego we Włodawie,
• Jolanta Madej, artysta plastyk, arteterapeuta,
• Julita Fajks – Mitkowska, etnograf w Muzeum – Zespole Synagogalnym we Włodawie.

Pierwsze miejsce przyznano ikonie nadesłanej z Zakładu Karnego w Nowogardzie, drugie miejsce otrzymała praca nadesłana z Zakładu Karnego we Włodawie, trzecie ikona z Zakładu Karnego w Strzelinie. Przyznano również cztery wyróżnienia, które trafiły do: Zakładu Karnego w Wierzchowie, Zakładu Karnego w Braniewie, Zakładu Karnego w Opolu Lubelskim oraz do Aresztu Śledczego w Suwałkach. Podsumowanie konkursu uświetnione zostało występem chóru „Vlodaviensis”, który wprowadził gości w klimat starocerkiewny. W ramach wernisażu wykład na temat „100-lecia autokefalii cerkwi prawosławnej w Polsce w perspektywie pracy kapelana Służby Więziennej”, poprowadził ks. dr. Jarosław Szczur. O ważnym znaczeniu Konkursu Pisania Ikon mówili w przemówieniach m.in. przedstawiciele Służby Więziennej oraz ks. dr. Andrzej Lewczak – Naczelny Kapelan Więziennictwa Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego CZSW. Następnie uczestnicy zapoznali się z wystawą ikon oraz obejrzeli projekcję filmu w kinie „Zachęta” VR z wykorzystaniem Oculusów GO – samodzielnych autonomicznych okularów dających obraz w maksymalnej możliwej wysokiej jakości. Oglądający zostali przeniesieni do wirtualnej wystawy ikon pisanych przez osadzonych z całej Polski. W trakcie trwania wernisażu uczestnicy mogli również skorzystać z warsztatów pisania Ikon pod okiem Pani Edyty Weremczuk.

Galeria

opracował: kpt. Daniel Pręciuk, wikipedia, https://www.kresowianie.info/artykuly,n481,moje_pisanie_ikon.html