Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Areszt Śledczy w Bytomiu jest jednostką typu zamkniętego przeznaczoną dla: tymczasowo aresztowanych mężczyzn pozostających do dyspozycji Prokuratury Rejonowej w Bytomiu, Sądu Rejonowego w Bytomiu, Prokuratury Rejonowej w Zabrzu, tymczasowo aresztowanych chorych na cukrzycę insulinozależną, tymczasowo aresztowanych oraz skazanych kobiet i mężczyzn, którzy wymagają leczenia w warunkach szpitalnego oddziału internistycznego. Zgodnie z pismem Dyrektora Generalnego Służby Więziennej BIS.404.185.2024.MG2 z dnia 20 sierpnia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. pojemność Szpitala i Ambulatorium z Izbą Chorych Aresztu Śledczego w Bytomiu została ograniczona do poziomu 35 miejsc zakwaterowania, czasową pojemność AŚ w Bytomiu ustalono na poziomie 355 miejsc zakwaterowania.  

W bytomskim areszcie znajduje się również oddział zamknięty dla recydywistów penitencjarnych z grupą i podgrupą klasyfikacyjną R-1. W skład jednostki wchodzi także Oddział Zewnętrzny w Zabrzu dla recydywistów penitencjarnych powołany Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2021 roku. Pojemność Oddziału Zewnętrznego wynosi 591 miejsc zakwaterowania. 

Budowę bytomskiego więzienia rozpoczęto w 1858 roku w ramach dużego kompleksu sądowo więziennego, który ukończono w 1862 roku. Obiekty więzienne zostały wybudowane w miejscu od wieków znanym jako ‘Ścinadło’ na ówczesnych obrzeżach miasta. Projektantem kompleksu wybudowanego w stylu neogotyckim był Paweł Jackisch - architekt miejski. Systematyczny wzrost liczby osadzonych spowodował, że w 1878 roku podjęto decyzję o powiększeniu gmachu więzienia, a w 1881 roku ukończono jego przebudowę. Koszt inwestycji wyniósł ponad 1 milion marek. Pod względem wielkości zajmowało ono 5 miejsce w Niemczech. Początek XX wieku to okres licznych remontów i prac modernizacyjnych w kompleksie więziennym. W 1926 roku w celu poprawy bezpieczeństwa i uniemożliwienia nawiązywaniu nielegalnych kontaktów z osobami postronnymi podjęto decyzję o przebudowie oddziałów mieszkalnych, tak aby okna cel nie wychodziły na ulicę.

W przeszłości na dziedzińcu więziennym wykonywano wyroki śmierci zarówno przez powieszenie jak i ścięcie. W 1876 roku wykonano wyrok na jednym z bardziej znanych rabusiów tego okresu Karolu Pistulce, który wraz z Wincentym Eliaszem grasował po rejencji opolskiej w latach 70-tych XIX wieku. W grudniu 1920 roku zginęła w tajemniczych okolicznościach w swej celi działaczka harcerska i kurierka powstańcza zatrudniona w Polskim Komitecie Plebiscytowym – Pola Maciejowska.

Obecnie teren aresztu tworzą 3 kompleksy budynków: budynek administracji (3 kondygnacje), budynek pawilonu penitencjarnego (4 kondygnacje, w skład którego wchodzą oddziały mieszkalne, sale widzeń, kuchnia więzienna, magazyn mundurowy) oraz budynek szpitala więziennego.

Areszt Śledczy w Bytomiu prowadzi szereg oddziaływań resocjalizacyjnych również dzięki nawiązanej współpracy z instytucjami zewnętrznymi. Jednostka współpracuje między innymi z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Bytomiu, Bytomskim Centrum Kultury, Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP Katowice, Biblioteką Śląską, Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau. Szeroki zakres programów readaptacyjnych skierowanych do osób przebywających w bytomskiej jednostce jest regularnie wzbogacany o kursy zawodowe (realizowane również w ramach Programu Operacyjnego: Wiedza Edukacja Rozwój). Bytomska jednostka współpracuje także ze środowiskiem naukowym poprzez realizację zajęć dla studentów szkół wyższych, realizowanie wspólnych badań naukowych oraz konferencji. Na bieżąco prowadzone są także spotkania dla uczniów szkół średnich.

W dniu 12.02.2019 roku nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy pt. ,,Izolacja, a rzeczywistość. Areszt Śledczy w Bytomiu w wielu odsłonach’’. Eksponaty pochodzą ze zlikwidowanego oddziału chirurgicznego oraz okulistycznego. Wystawa to także ukazanie wytworów plastycznych osadzonych, które powstały w ramach programów resocjalizacyjnych.

opr. kpt. Krzysztof Hyba