Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Przeznaczenie i lokalizacja

Zakład Karny w Głogowie jest jednostką typu półotwartego, przeznaczoną do wykonywania kary pozbawienia wolności wobec mężczyzn recydywistów penitencjarnych. Jego pojemność wynosi 303 miejsc. Jednostka jest zlokalizowana w północno-zachodniej, peryferyjnej części miasta, przy drodze wojewódzkiej nr 292, i zajmuje obszar 1,836 ha.

Architektura i układ funkcjonalny

Zakład Karny w Głogowie jest kompleksem więziennym o typowej zabudowie pawilonowej, posadowionym na działce w kształcie trapezu, liczącym łącznie 12 obiektów. Jednokondygnacyjny budynek penitencjarny w formie podkowy tworzą dwa obiekty koszarowe zespolone u szczytów trzecim, pełniącym funkcję łącznika komunikacyjnego. Trzykondygnacyjny, podpiwniczony budynek administracyjny, wzniesiony na planie prostokąta, mieści w swoich murach biura, kuchnię i kotłownię. Zespół obiektów gospodarczych obejmuje 6 jednokondygnacyjnych budynków, w których usytuowane są pomieszczenia socjalne dla skazanych (stołówka i łaźnia), pomocnicze i magazynowe, techniczne (agregat prądotwórczy) oraz garaż.

Przy bramie wjazdowej ulokowano trzy obiekty o przeznaczeniu ochronnym – wartownię, poczekalnię i budynek do przeprowadzania kontroli skazanych oraz osób ubiegających się o wstęp na teren jednostki.

W obrębie ogrodzenia, wykonanego z materiału pełnego, o łącznej długości 500,5 m, znajdują się ponadto dwa boiska - jedno utwardzone do gry w siatkówkę i koszykówkę, - drugie do siatkówki plażowej oraz zadaszone miejsce do uprawiania ćwiczeń siłowych i rekreacji.

Struktura organizacyjna:

Strukturę organizacyjną jednostki tworzą następujące komórki:

1. dział ewidencji,
2. dział finansowy,
3. dział kwatermistrzowski,
4. dział ochrony,
5. dział penitencjarny,
6. ambulatorium z izbą chorych,
7. zespół ds. informatyki, techniki i łączności,
8. zespół ds. kadr i płac,
9. zespół ds. organizacyjno-prawnych,
10. zespół ds. ochrony informacji niejawnych,
11. samodzielne stanowisko ds. BHP,
12. samodzielne stanowisko ds. działalności duszpasterskiej.

Historia

Powstanie zakładu jest związane z budową Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM), rozpoczętą na początku lat 60-tych ubiegłego wieku. Konieczność rozbudowy 13-tysięcznego wówczas Głogowa w celu zapewnienia mieszkań robotnikom mającym podjąć pracę w kolejno otwieranych kopalniach i hutach, zrodziła potrzebę zaangażowania zasobów ludzkich, które względnie tanio i szybko mogły podołać wspomnianemu przedsięwzięciu. Czyniąc zadość temu zapotrzebowaniu, w dniu 25 października 1963 r., zarządzeniem nr 67/63CZW Dyrektora Centralnego Zarządu Więziennictwa gł. kom. Jana Bartczaka, utworzono w Głogowie Podośrodek Pracy Więźniów, będący zamiejscowym oddziałem Centralnego Więzienia w Rawiczu. Umieszczeni w nim skazani z ówczesną podgrupą segregacyjną PW-2 w większości znaleźli zatrudnienie w Głogowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Terenowego (GPB), przy budowie Zakładów Górniczych „Lubin” i „Polkowice-Sieroszowice”, Huty Miedzi „Głogów”, Zakładu Transportu w Lubinie oraz Zakładów Górniczych „Rudna”, wchodzących w skład ówczesnego Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi. Pełniącym obowiązki komendanta ośrodka został insp. Kazimierz Brzóska (25.10.1963 – 01.02.1964), którego po niespełna pół roku, zastąpił na tym stanowisku insp. Józef Bojko (01.02.1964 – 22.02.1965). W dniu 10 listopada 1964 r., zarządzeniem nr 62/64/CZW Ministra Sprawiedliwości Mariana Rybickiego, ośrodek zmienił swoją podległość organizacyjną, przechodząc pod zarząd Centralnego Więzienia w Zielonej Górze.1 stycznia 1970 r., w wyniku wejścia w życie Kodeksu karnego wykonawczego (z 1969 r.), ośrodek został przekształcony w zakład karny typu półotwartego dla recydywistów penitencjarnych. Z dniem 31 sierpnia 1971 r., na podstawie zarządzenia nr 65/71/CZZK Ministra Sprawiedliwości Stanisława Walczaka, wprowadzającego zmiany w dotychczasowej strukturze organizacyjnej więziennictwa, zakład stał się jednostką podległą administracyjnie Wojewódzkiemu Zarządowi Zakładów Karnych w Zielonej Górze. W tym czasie na rzecz LGOM zatrudnionych było ponad 250 skazanych, pracujących we wspomnianym już wcześniej GPB, Zielonogórskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Terenowego, Wrocławskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego, Hydrobudowie 7 Poznań i Przedsiębiorstwie Budowlano-Montażowym Przemysłu Ciężkiego w Lubinie. Dwa lata później zatrudnienie skazanych z głogowskiej jednostki penitencjarnej wzrosło do 350-ciu osób, osiągając blisko 90% ogólnej liczby osadzonych i utrzymywało się na niezmienionym poziomie przez kolejne długie lata. W dniu 19 listopada 1975 r., w konsekwencji nowego podziału administracyjnego kraju, zarządzeniem nr 68/75/CZZK Ministra Sprawiedliwości Włodzimierza Berutowicza, jednostka po raz kolejny zmieniła swoją podległość organizacyjną, przechodząc tym razem pod administrację Okręgowego Zarządu Zakładów Karnych we Wrocławiu. Niespełna dwa lata później, w 1977 r., zmianie uległo również jej dotychczasowe przeznaczenie – stała się zakładem karnym dla młodocianych i odbywających karę po raz pierwszy. Pod koniec lat 70. gro skazanych z Zakładu Karnego w Głogowie było zatrudnionych w Lubuskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego – głównego wykonawcy budowy Huty Miedzi „Głogów II”.

Fala zbiorowych protestów w więzieniach na tle ruchu solidarnościowego (przyp. 276 wystąpień), które w pierwszej połowie 1981 r. objęły łącznie 116 jednostek penitencjarnych w całym kraju, ominęła zakład. W sierpniu 1981 r. jednostka powróciła do swojego pierwotnego przeznaczenia, a już cztery miesiące później, 13 grudnia, w wyniku wprowadzenia stanu wojennego, zaczęła pełnić funkcję Ośrodka Odosobnienia dla Osób Internowanych z czterech ówczesnych województw Dolnego Śląska. W nowej formule zakład przetrwał do 30 lipca 1982 r., stając się jednocześnie miejscem odosobnienia ogółem 378-iu internowanych, głównie działaczy Solidarności, KPN i NZS. Po likwidacji Ośrodka Odosobnienia zakład został poddany gruntownemu remontowi. Powrócono również do jego poprzedniego przeznaczenia. W drugiej połowie lat 80-tych jednostka realizując pierwotny cel, dla którego została utworzona, osiągała imponujące wskaźniki powszechności zatrudnienia na poziomie ponad 95%. Skazani znaleźli zatrudnienie m. in. w GPB, Przedsiębiorstwie Budowlano-Rolniczym w Głogowie, Zielonogórskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego w Nowej Soli, Poznańskim Przedsiębiorstwie Robót Telekomunikacyjnych, Gorzowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego oraz Hucie Miedzi „Głogów I” i „Głogów II”. W skrajnych przypadkach odległość miejsca pracy od zakładu dochodziła nawet do 70 km. W trakcie ogólnopolskich buntów w więzieniach, do których doszło w 1989 r. na tle rozbudzonych wśród osadzonych nadziei na amnestię (przyp. 55 tys. uczestników z 99 jednostek), skazani z Zakładu Karnego w Głogowie w ramach solidarności z demonstrantami ograniczyli się wyłącznie do jednodniowego protestu głodowego, odmowy świadczenia pracy i negocjacji z przedstawicielami Komitetu Obywatelskiego. W czerwcu skazani po raz pierwszy wzięli udział w wyborach parlamentarnych. W okresie od 31 grudnia 1989 r. do 14 września 1990 r., w efekcie zniesienia Okręgowych Zakładów Karnych, jednostka podlegała bezpośrednio Centralnemu Zarządowi Zakładów Karnych w Warszawie.Transformacja ustrojowo-gospodarcza dotknęła jednostkę w dwójnasób. Przede wszystkim zupełnie niespodziewanie z dotychczasowej współpracy z zakładem wycofał się właściciel terenu i obiektów więziennych oraz główny pracodawca skazanych - GPB. Tymczasem w budżecie Ministerstwa Sprawiedliwości nie było środków na utrzymanie kolejnej jednostki penitencjarnej. Dopiero po kilku miesiącach zabiegów, niepewności i troski personelu o jej dalsze losy, 5 czerwca 1990 r., nieruchomość wraz z obiektami przeszła w trwały zarząd zakładu. Z drugiej strony, wraz z nieuchronnymi skutkami transformacji gospodarczej, dotychczasowy imponujący wskaźnik powszechności zatrudnienia skazanych spadł do nienotowanego dotąd poziomu 43%. 14 września tego samego roku Minister Sprawiedliwości Aleksander Bentkowski wydał zarządzenie nr 74/90/CZZK, przywracające ogniwa pośrednie między jednostkami podstawowymi a Centralnym Zarządem Zakładów Karnych. W konsekwencji Zakład Karny w Głogowie znalazł się w obszarze właściwości Rejonowego Zakładu Karnego w Rawiczu. W 1992 r. Minister Sprawiedliwości Zbigniew Dyka zarządzeniem nr 74/92/CZZK zmniejszył liczbę rejonowych jednostek penitencjarnych (przyp. z 19 do 14). Siłą rzeczy jednostka ponownie zmieniła swoją podległość organizacyjną, przechodząc początkowo pod zarząd Rejonowego Aresztu Śledczego w Zielonej Górze, a rok później (w 1993 r.) – Rejonowego Zakładu Karnego we Wrocławiu. Okres lat 90-tych w Zakładzie Karnym w Głogowie to przede wszystkim czas dalszego spadku liczby zatrudnionych – w skrajnych przypadkach nawet do 20% (w 1995 r.), a także ewolucji dotychczasowego modelu oddziaływań penitencjarnych. Jednostka znacznie poszerzyła dotychczasową ubogą ofertę kierowanych do skazanych zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, uruchamiając siłownię, organizując zajęcia poza terenem zakładu (np. na basenie), koncerty (m.in. Stanisława Sojki w 1992 r.), konkursy i turnieje (np. symultana szachowa z udziałem mistrzyni Polski Marty Zielińskiej w 1995 r.) W zakładzie utworzono ponadto koła zainteresowań dla skazanych (m.in. fotograficzne i Dyskusyjny Klub Filmowy) oraz uruchomiono grupę wsparcia dla anonimowych alkoholików „Tęsknota”. Zatrudniono psychologa, nawiązano liczne kontakty z instytucjami i organizacjami zewnętrznymi oraz związkami wyznaniowymi, opanowano także negatywne zjawisko niepowrotów z przepustek.

W latach 2006-2012 w jednostce dokonano kompleksowego remontu i przebudowy budynków administracyjnych i ochronnych, budowy zewnętrznej linii ogrodzenia ochronnego i systemu zabezpieczenia elektronicznego jej terenu, kompleksowej termomodernizacji obiektów i modernizacji systemu grzewczego, obejmującej przebudowę kotłowni i kompleksu kuchennego, połączonej ze zmianą dotychczasowego układu zasilania.

 4. października, z okazji 50-lecia istnienia jednostki Minister Sprawiedliwości Marek Biernacki aktem nr 16 z dnia 1 sierpnia 2013 r. nadał Zakładowi Karnemu w Głogowie sztandar.

Przedmiot działalności

Oddziaływania penitencjarne wobec osób pozbawionych wolności prowadzone są w 6-ciu ponad 50-osobowych grupach wychowawczych. W ramach prowadzonych oddziaływań osoby te mają możliwość uczestnictwa w kilkunastu programach aktywizacji i readaptacji społecznej oraz profilaktycznych i psychoedukacyjnych:

1. Wolontariat na rzecz osób niepełnosprawnych – program organizowany we współpracy ze Zgromadzeniem Cichych Pracowników Krzyża w ramach, którego skazani opiekują się osobami niepełnosprawnymi;
2. Odnowienie, poprawa relacji i utrzymanie więzi rodzinnych w warunkach izolacji więziennej - program realizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem na Rzecz Integracji i Usamodzielnienia Dom w Głogowie;
3. Program psychokorekcyjny dla skazanych za przestępstwo z art. 178a Kk;
4. Program aktywizacji zawodowej – organizowany we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Głogowie, Mobilnym Centrum Informacji Zawodowej OHP w Legnicy;
5. Zastępowanie złości z wykorzystaniem treningu zastępowania agresji – program dla sprawców przestępstw z użyciem przemocy,
6. Ojcowie w zakładzie karnym – program ukierunkowany na wzmocnienie i poprawę kompetencji opiekuńczo-wychowawczych realizowany we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Głogowie.
7. Kształtowanie umięjętności społecznych Asertywność.
8. Program z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom Świadome życie lepszy Ja.

Niezależnie od powyższej oferty osoby mające problem alkoholowy mogą korzystać ze wsparcia działającej od ponad 20-tu lat grupy AA Tęsknota, ściśle współpracującej z Piastowską Intergrupą Anonimowych Alkoholików za pośrednictwem głogowskiej Wspólnoty AA „Źródełko". W ramach wspomnianej kooperacji wyselekcjonowana grupa osadzonych uczestniczy w mitingach poza terenem zakładu. Propozycję skierowaną do osób uzależnionych uzupełnia możliwość uczestnictwa w zajęciach z profilaktyki przeciwuzależnieniowej organizowanych we współpracy z Miejskim Centrum Wspierania Rodziny w Głogowie.

Skazani odbywający karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w Głogowie pracują przede wszystkim poza jego terenem, na rzecz kontrahentów zewnętrznych oraz organów administracji publicznej, jednostek samorządu lokalnego i instytucji charytatywnych.

Oferta edukacyjna jednostki, z uwagi na brak placówki szkolnej, ogranicza się do umożliwienia skazanym nauczania w kursach zawodowych,  finansowanych ze środków unijnych i Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej, Centrach Kształcenia Ustawicznego. W ramach działalności kulturalno-oświatowej, społecznej oraz w zakresie kultury fizycznej i sportu zakład organizuje dla skazanych cykliczne koncerty muzyczne, turnieje m.in.: piłki siatkowej, tenisa stołowego i szachowe oraz zawody pływackie i wycieczki rowerowe. Na terenie jednostki funkcjonuje biblioteka dysponująca 6317-tys. woluminów i codzienną prasą oraz dwie świetlice wyposażone w sprzęt audiowizualny, komputerowy i gry świetlicowo-stolikowe. Dzięki współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury osadzeni mogą uczestniczyć w organizowanych wystawach i wernisażach, spotkaniach Dyskusyjnego Klubu Filmowego oraz akcjach organizowanych na terenie miasta (np. Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy). Osadzeni mają także możliwość bezpośredniego uczestnictwa w nabożeństwach i spotkaniach religijnych Kościoła Rzymskokatolickiego, Zielonoświątkowego i Towarzystwa Biblijno-Traktatowego.

14 sierpnia 1996 r. zarządzeniem nr 37/96/CZSW Ministra Sprawiedliwości Leszka Kubickiego, zniesiono rejonowe jednostki penitencjarne, a w ich miejsce zarządzeniem nr 39/96/CZSW ten sam Minister utworzył, z dniem 1 września, 15 okręgowych inspektoratów Służby Więziennej. W efekcie tych zmian zakład znalazł się w obszarze właściwości Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej we Wrocławiu. 15 grudnia 2021 roku zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości tutejsza jednostka penitencjarna od 01 stycznia 2022 roku znajduje się w obszarze Okregowego Inspektoratu Służby Więziennej w Poznaniu. Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 listopada 2024 roku w sprawie siedzib, terytorialnego zasięgu i szczegółowego zakresu działania dyrektorów okręgowych Służby Więziennej oraz struktury organizacyjnej okręgowych inspektoratów Służby Więziennej  wprowadza się następujące zmiany: Zakład Karny w Głogowie od 1 grudnia 2024 roku znajduje się w obszarze Okregowego Inspektoratu Służby Więziennej w Opolu. 

por. M . Szczepański

Aktualizacja: Rzecznik prasowy Małgorzata Sobków