Opis jednostki
Korzenie historii Zakładu Karnego w Nowym Sączu wrastają głęboko w dzieje miasta.
W południowo-zachodnim narożniku nowo lokowanego grodu, jako letnią rezydencję w Dolinie Dunajca, usytuowali swój dwór biskupi krakowscy. W XVII wieku, podczas pożaru miasta, dwór uległ całkowitemu zniszczeniu.
Na jego ruinach starosądeckie klaryski rozpoczęły budowę obiektu, który miał się stać ich filią na terenie Nowego Sącza. W 1732 roku odstąpiły częściowo wyciągnięte mury oo. pijarom, którzy już w następnym roku ukończyli budowę, tworząc dwupiętrowe kolegium z małym kościołem. W 1786 roku zakon został przez austriackiego zaborcę zlikwidowany, a po pijarach został tylko zapis w historii i nazwa ulicy: Pijarska.
Po kasacie klasztor zamieniono na magazyny wojskowe i urząd cyrkularny. W latach 1818-1855 mieściło się tutaj pierwsze nowosądeckie gimnazjum, a od roku 1855 do chwili obecnej obiekt ten pełni funkcję więzienia.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w roku 1918, sądecka jednostka funkcjonowała jako więzienie karno-śledcze II kategorii.
Druga wojna światowa to najczarniejsza karta w historii więzienia, wtedy obiekty sądeckiej jednostki stały się miejscem kaźni i tortur polskich patriotów. Przypomina o tym obelisk przy moście kolejowym nad Dunajcem, miejsce straceń 180 zakładników przetrzymywanych i torturowanych w murach więzienia.
Po zakończeniu wojny zakład karny funkcjonował jako jednostka penitencjarna dla pierwszy raz karanych. Taki stan pozostawał do roku 1989.
Obecnie jednostka penitencjarna w Nowym Sączu jest zakładem karnym typu zamkniętego dla recydywistów penitencjarnych z oddziałem dla tymczasowo aresztowanych. Przy jednostce swoją siedzibę ma krakowska Grupa Interwencyjna Służby Więziennej. W latach 2014-2015 przeprowadzono generalny remont m.in. obejmujący termomodernizację.