Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Zakład Karny w Siedlcach jest zakładem karnym typu zamkniętego dla mężczyzn, recydywistów penitencjarnych z oddziałem aresztu śledczego dla mężczyzn. Pojemność jednostki określona jest aktualnie na 853 miejsc. Jednym z oddziałów siedleckiej jednostki jest oddział terapeutyczny dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo. Na terenie zakładu działa Państwowe Przedsiębiorstwo Odzieżowe "Rakon" z siedzibą w Raciborzu - Zakład Nr 2 w Siedlcach, które zatrudnia więźniów. Skazani z siedleckiej jednostki biorą udział w wielu programach readaptacyjnych, kursach zawodowych, a także pracach społecznych na rzecz lokalnej społeczności. W oddziale terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo realizowany jest Program Oddziaływania Terapeutycznego oraz programy readaptacyjne. W ramach terapii zajęciowej skazani wykonują pomoce dydaktyczne, zabawki egiczne, poduszki, budki lęgowe dla dziko żyjących ptaków, hotele-domki dla owadów pożytecznych oraz karmniki w ramach podpisanych porozumień. Wykonane rzeczy trafiają do instytucji współpracujących z siedlecką jednostką penitencjarną. Do dyspozycji osób pozbawionych wolności pozostaje szeroka oferta zajęć readaptacyjnych. Skazani poznają aktualne tendencje na rynku pracy podczas zajęć z zakresu aktywizacji zawodowej i promocji zatrudnienia w przywięziennym Klubie Pracy. Uczestniczą w treningach zastępowania agresji – ART, programach dla sprawców przemocy w rodzinie – Model Duluth czy zajęciach z zakresu artterapii czy bajkoterapii. Przy bibliotece jednostki funkcjonuje koło artystyczne sztuk plastycznych, a wytwarzane tam dzieła twórczości własnej skazanych zdobywały wyróżnienia np. podczas ogólnopolskiej wystawy twórczości więziennej – Bobolice 2023. Zakład Karny w Siedlcach na rzecz skutecznej resocjalizacji osób pozbawionych wolności podejmuje współpracę m.in. z instytucjami rynku pracy zlokalizowanymi w siedleckim regionie, Uniwersytetem w Siedlcach, Nadleśnictwem Siedlce, Caritas Diecezji Siedleckiej, Stowarzyszeniem Wspólnota Arche czy Siedleckim Stowarzyszeniem Pomocy Osobom z chorobą Alzheimera. Więźniowie zdobywają w warunkach izolacji więziennej pierwsze umiejętności zawodowe lub poszerzają posiadane już kompetencje zawodowe podczas szkoleń zawodowych: kucharz małej gastronomii, fryzjer męski, malarz, glazurnik, spawacz, pilarz, technolog robót wykończeniowych w budownictwie, elektryk, monter sieci teleinformatycznych. Od października 2012r. Zakład Karny w Siedlcach realizuje różne projekty profilaktyczne i edukacyjne, np. "Więzienie - Stracony Czas", "W Służbie Prawu", "W Słuzbie Ojczyźnie" wychodząc z inicjatywami profilaktycznymi do młodzieży szkół ponadpodstawowych z powiatu siedleckiego, mińskiego, sokołowskiego, węgrowskiego, łosickiego. Lekcje za wysokim murem cieszą się dużym zainteresowaniem młodzieży. W 2023 roku Zakład Karny w Siedlcach nawiązał współpracę z Zespołem Szkół Ponadpodstawowych im. Jana Kochanowskiego w Węgrowie, w którym funkcjonują klasy mundurowe. Celem podjętej współpracy jest realizacja przedsięwzięć w zakresie kształtowania wśród uczniów wartości, postaw patriotycznych, podniesienie świadomości społecznej i prawnej młodzieży w przedmiocie konsekwencji zachowań ryzykownych, niezgodnych z prawem, a także edukacja na rzecz bezpieczeństwa publicznego.

Zakład Karny w Siedlcach jest jedną z najstarszych jednostek okręgu warszawskiego, z 180-letnią tradycją. Więzienie zostało wybudowane w latach 1841-1843, a 15 czerwca 1844 roku poświęcone i oficjalnie oddane w użytkowanie. Za kluczową rolę w jego powstaniu uważa się misję zreformowania ówczesnego więziennictwa polskiego przez hrabiego Fryderyka Skarbka, który zakładał zbudowanie 10 więzień. Było to trzecie więzienie: po stołecznym Pawiaku i więzieniu w Sieradzu. Za poprzednika więzienia uważa się więzienie inkwizycyjne w Łukowie, które znajdowało się w budynku klasztornym. Zostało ono zbudowane w amerykańskim systemie celkowym z przeznaczeniem na 117 aresztantów. Projekt budowy został opracowany przez znanego architekta rządowego, autora planów wielu budynków użyteczności publicznych Królestwa Polskiego, Henryka Marconiego. Głównym gmachem więzienia był 4-kondyngnacyjny, murowany budynek korpusu głównego, ujęty narożnymi basztami. We wschodnie skrzydło muru więziennego wkomponowano piętrowy budynek sądowy. W tympanonie od obecnej ulicy Pułaskiego znajduje się alegoria Sprawiedliwości: 3 antyczne boginie mierzące na wagach dobre i złe ludzkie uczynki. Z dniem 1 lipca 1876 oku zamknięto gmach sadowy, a w marcu 1880 roku otworzono w tym miejscu szpital ( lazaret ), a także oddział etapowy („etapnoje otdielenje”) i kobiecy („żenskaja tjurma”). 1 lipca 1884 roku oddano do użytkowania oczekiwany od dawna dom administracyjny. Aby rozładować przepełnienie panujące w starym gmachu postanowiono wybudować nowy pawilon zwany w rosyjskich dokumentach „nowym więzieniem” ( dosłownie „nowaja tjurma” ). W zasadzie budowle wzniesione w okresie carskim nadały więzieniu kształt architektoniczny trwający do dzisiaj. Więzienie w Siedlcach początkowo było uważane (w czasach zwiększonej autonomii Królestwa Polskiego ) za swoisty budynek użyteczności publicznej. Takie pojmowanie jego roli szybko zmieniło się w wyniku stosowania carskich represji politycznych. Stało się ono w tym czasie prawdziwym symbolem powstań i ucisku politycznego władzy zaborczej. Więzieni byli tutaj powstańcy styczniowi, unici podlascy, rewolucjoniści i bojownicy o niepodległość. Najsławniejszym więźniem politycznym tego okresu był Feliks Dzierżyński, osławiony i krwiożerczy dowódca sowieckiej Czeka .Zresztą w naszym zakładzie funkcjonowała cela – muzeum poświęcona jego pobytowi. Patronował również sąsiedniej, przylegającej do zakładu ulicy (notabene wróciła ona w roku 1989 do poprzedniej nazwy). Po ewakuacji jednostki przez Rosjan w 1915 roku więzienie zostało podane władzy okupacyjnej, tym razem niemieckiej. W tym czasie zapełniło się ono aresztantami, przede wszystkim za nieprzestrzeganie niemieckich zarządzeń administracyjnych. Panowały bardzo ciężkie warunki bytowe. Wielu osadzonych nie doczekało się końca nawet kilkumiesięcznej kary. Po kryzysie przysięgowym nastąpiły aresztowania konspiratorów z podlaskiej POW. Zakład siedlecki w zaraniu niepodległości został przejęty od Niemców bez stosowania przemocy. Przed ofensywą bolszewicką na Polskę w lipcu 1920 roku więzienie zostało tymczasowo przeniesione w głąb kraju. Specyficzną grupę skazanych w okresie międzywojennym stanowili oskarżeni i skazani za działalność wywrotową i antypaństwową. Wśród nich dominowali komuniści i ich sympatycy, przeważnie pochodzenia żydowskiego oraz ukraińscy działacze nacjonalistyczni m.in. Stefan Bandera. Tutaj na krótko przebywał po swoim powrocie z emigracji Wincenty Witos, wybitny mąż stanu i trzykrotny, przedwojenny premier rządu polskiego. We wrześniowej zawierusze więzienie przestało funkcjonować. Grupy więzienników uciekały na Wschód, gdzie byli zatrzymywani , a później rozstrzeliwani przez sowieckie NKWD np. przodownik Wincenty Kulenty. Okres II Wojny Światowej spowodował zwielokrotnienie surowych represji politycznych okupanta hitlerowskiego. Funkcjonariusze więzienni przystąpili do konspiracji, głównie AK-owskiej. Wśród nich był ks. Marian Myrcha, odznaczony w latach 90-tych medalem resortowym. Najbardziej spektakularnym sukcesem ruchu oporu była brawurowa akcja NSZ, która uwolniła sztab XII Okręgu tej organizacji w dniu 12 marca 1944 roku, o czym zaświadcza obecnie tablica pamiątkowa. Okupacyjny naczelnik więzienia Apolinary Świderski przed wkroczeniem Armii Czerwonej nakazuje uwolnić więźniów. Opuszczone więzienie zostało rozszabrowane. Po reaktywowaniu przeszło ono pod władzę resortu bezpieczeństwa publicznego. Częścią więzienia zawiadywali Sowieci bez możliwości jakiejkolwiek kontroli ze strony polskiej. Wzmogły się represje doby stalinowskiej. Kadrę przedwojenną i tą z czasów okupacji zwalniano, a nowo przyjętych poddawano politycznej indoktrynacji, a także inwigilacji. Ustalono 40 nazwisk osób straconych w tym okresie m. in. obok zbrodniarzy hitlerowskich figurują polscy patrioci. W ramach akcji odwetowych zbrojne podziemie skrytobójczo zastrzeliło 2 naczelników więzienia: Józefa Zwolińskiego i Władysława Sadowskiego.

Zakład Karny w Siedlcach to jednostka penitencjarna, na terenie której historia przeplata się z nowoczesnymi rozwiązaniami. Od 2010 roku stale prowadzone są remonty oraz inwestycje, dzięki którym zakład dorównuje standardem oraz zastosowaniem nowoczesnych technologii w zabezpieczeniach techniczno-ochronnych najnowszym jednostkom penitencjarnym. W 2016r. oddano do użytku nowoczesną oraz przyjazną integracji rodzin salę widzeń oraz kaplicę pod wezwaniem "Dobrego Łotra". W maju 2022 roku na terenie zakładu karnego oddano do użytkowania nowo wybudowany pawilon mieszkalny stwarzający 162 miejsca zakwaterowania dla osadzonych. Budynek wybudowano zgodnie ze standardami europejskimi, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i poruszających się na wózku.

Aktualnie Zakład Karny w Siedlcach jest nowoczesną jednostką penitencjarną, w której historia przeplata się ze współczesnymi rozwiązaniami techniki. Warto przy tym podkreślić, że mimo zastosowania nowoczesnych rozwiązań siedlecka jednostka penitencjarna nie straciła klimatu zabytkowego obiektu.

DZIAŁ DOZORU ELEKTRONICZNEGO

Od roku 2021 w Zakładzie Karnym w Siedlcach funkcjonuje Dział Dozoru Elektronicznego. Do zadań służbowych funkcjonariuszy wchodzących w skład tego działu należy realizacja czynności materialno-technicznych w Systemie Dozoru Elektronicznego (SDE), które swym zakresem obejmują w szczególności:

• Sprawdzanie warunków technicznych do odbywania kar, środków karnych i zabezpieczających w Systemie Dozoru Elektronicznego,
• Instalacje urządzeń monitorujących u osób objętych SDE,
• Kontrolę prawidłowości działania środków technicznych,
• Deinstalację urządzeń monitorujących,
• Realizację wizyt związanych z naruszeniem warunków odbywania kary przez osoby objęte systemem.

Funkcjonariusze czynności materialno-techniczne związane z obsługą Systemu Dozoru Elektronicznego realizują u osób objętych systemem, na terenach oddalonych do 200 km od jednostki macierzystej, zachowując tym samym skuteczną reakcję w przypadku pojawienia się nowego zadania do wykonania.

Nadzór merytoryczny nad realizacją czynności wykonywanych przez Działy Dozoru Elektronicznego sprawuje Biuro Dozoru Elektronicznego Centralnego Zarządu Służby Więziennej.

System Dozoru Elektronicznego jest to kontrola zachowania osoby skazanej przy użyciu środków technicznych, na mocy orzeczenia sądu lub decyzji komisji penitencjarnej.

W Systemie Dozoru Elektronicznego można kontrolować:

• przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny),
• bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny),
• zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).